O caralho da Galiza

Foto atopada en Galizacig.org

A cheminea de España

O xornal PÚBLICO adica unha ampla reportaxe á central térmica de as Pontes. Nela recóllense opinións do colectivo Fusquenlla.

A térmica coruñesa As Pontes demostra a dificultade de cumprir co Protocolo de Kioto.
Enormes torres de refrixeración que expulsan sen cesar vapor de auga, e unha xigantesca cheminea fumarenta, a maior do mundo, de 356 metros de altura. A paisaxe das Pontes de García Rodríguez, un municipio coruñés de 11.500 habitantes, está ligado á central térmica máis contaminante do país.

“É a maior fábrica de cambio climático de España e unha das maiores de Europa”, di a organización ecoloxista Greenpeace do complexo térmico, en mans de Endesa. Segundo datos de CCOO, a central das Pontes foi en 2007 a máis contaminante de España, con case nove millóns de toneladas de CO2, o que representa máis do 20% do total consumido no país. O colectivo ecoloxista Verdegaia advirte de que, de seguir así, o plan de acción do Goberno da Xunta non conseguirá reducir as emisións nocivas, que, en 2012, serán un 37% superiores ás de 1990, moi por encima do establecido no Protocolo de Kioto, que esta semana está a debate en Poznan (Polonia).

Unha análise elaborada pola Universidade da Coruña detectou niveis “excesivos” de metais pesados nas augas do río Eume ata o punto de multiplicar por 3.000 a presenza máxima de aluminio recomendada por distintos organismos internacionais. Segundo denuncian colectivos ecoloxistas locais, o Eume -arteria das fragas, único bosque atlántico con especies de alto valor ecolóxico-, foi o “vertedoiro” durante décadas dos minerais refugados por Endesa.

Narciso Ferreiro, de 57 anos e prexubilado da hidroeléctrica desde 2001, non sabe de informes, como tampouco cre nas estatísticas. Traballou durante 35 anos na mina de lignito pardo que alimentou ao xigante térmico durante décadas e que chegou a dar emprego a máis de 3.000 persoas no pobo. Hoxe apenas son 270 os traballadores os empregados na planta térmica. “O meu pai botou máis de 40 anos na mina; ten 87 e non padece ningún problema grave de saúde”, narra con apatía, mentres apura o enésimo cigarro. “A cheminea sempre estivo onde está”, xustifica. Unha lenda local moi arraigada di que os gases contaminantes que emanan das Pontes van parar a Inglaterra, dada a magnitude desa cheminea.

Á cabeza en enerxía

Os investimentos de Endesa na zona -onde explota dúas hidroeléctricas, un parque eólico e unha flamante central de ciclo combinado, inaugurada no principio do ano- situaron á comarca á cabeza de xeración de enerxía en España. Segundo os datos de Rede Eléctrica Española, a hidroeléctrica conta con 2.252 megavatios de potencia instalada só nas Pontes. A térmica é capaz de xerar por si mesma o 3,69% da demanda nacional de enerxía. Unha afirmación que o alcalde da localidade, o socialista Valentín González Formoso, matiza: “En proporción ao tamaño que ten a central, contamina pouco. Endesa acaba de realizar un investimento de 300 millóns para reducir nun 98% as emisións de xofre e un 10% as de CO2.

Poden parecer unhas porcentaxes insuficientes, pero coa tecnoloxía dispoñible nestes momentos, non se pode facer máis”, engade. “Hai que asumir que as térmicas son as que xeran a enerxía, ata que prescindamos de acender a luz o día que non sopre o vento”, sentencia o rexedor. “O complexo eléctrico de Endesa ten unha importancia que transcende ao pobo. Ten un gran valor para toda a comarca. Sen ir máis lonxe, as obras do porto exterior de Ferrol están xustificadas pola planta das Pontes. A central é un dos maiores centros de emprego da comarca”, conta, orgulloso.

O porto ferrolán ao que se refire o alcalde é a porta de entrada dos máis de cinco millóns de toneladas de carbón que Endesa importa cada ano, procedentes esencialmente de Indonesia e de EEUU, dado o seu teórico menor efecto contaminante. O tráfico de mercancías propiedade de Endesa na dársena ferrol supón o 65% do total.

O colectivo ecoloxista Fusquenlla asegura que case a metade do dióxido de carbono acumulado nos bosques de España, máis de 186 toneladas, “atópase en Galicia, Catalunya e Castela-León. En concreto, os bosques galegos acumulan o 21% dese CO2 e unha parte moi importante procede directamente da central pontesa”, di o colectivo. Para Jesús Silva, cidadán das Pontes, ese efecto percíbese cada día: “Os campos están arrasados. Cando penetras polo bosque dáste conta de que non queda nin rastro de animais vivos. Non se escoitan paxaros. No río non hai peixes”.

Dos datos proporcionados pola Rede EMP/VAG/CAMP, encargada da vixilancia da contaminación atmosférica, tamén se desprende que a taxa de dióxido de xofre presente no medio rural galego é a máis alta de España. E este, segundo os ecoloxistas de Fusquenlla, é “un dos principais problemas da central das Pontes”, que redunda en “a choiva aceda que está arrasando o campo galego”.

Ernesto López descoñece cal é o proceso químico exacto que se desencadea ao entrar en contacto as emisións das torres de Endesa co aire. Só é consciente do humear constante da central. A escasos metros de dous das torres refrixerantes da térmica, Ernesto ten un campo no que cultiva patacas e outras hortalizas. “As plantas amencen cunha capa de graxa negra e as patacas quéimanse”, confesa. Pero tamén recoñece, resignado: “Esta empresa dá sustento a moita xente do pobo”.

O que para moitos nas Pontes é unha mera cuestión de supervivencia, para os ecoloxistas é un despropósito ambiental que se vería agravado de levarse a cabo o traslado, desde Pontevedra, da celulosa de Ence. A papeleira, denunciada polas verteduras á ría e o fedor, é vista con bos ollos polo rexedor socialista pontés. Para Fusquenlla, con todo, “o traslado sería o colofón ao despropósito que padece a comarca, que podería acabar convertida nun sumidoiro das empresas instaladas nas Pontes”.

O futuro da focha

As asociacións ecoloxistas observando alarmados como as instalacións de Endesa foron expandíndose, destruíndo ao seu paso o territorio sobre o que se asentaban. Todo empezou coa mina de lignito pardo, ao descuberto, propiedade da Empresa Nacional Calvo Sotelo, a cuxos pés estableceuse a térmica. Estivo seis décadas en funcionamento. A piques de esgotarse o xacemento, xa en mans dos seus actuais propietarios, e forzados pola normativa europea sobre gases contaminantes que obriga a reducir a emisión de dióxido de xofre, en decembro do ano pasado Endesa puxo fin á extracción do mineral local. A visión actual da focha resultante -de 1.150 hectáreas, cunha lonxitude de cinco quilómetros, unha anchura de máis de dúas e unha profundidade de 200 metros-, é sobrecolledora.

Tras 60 anos de explotación e unha produción de 250 millóns de toneladas de minerais, Endesa traballa nestes momentos nun lavado de face do xacemento. Segundo un pacto ambiental alcanzado polo Goberno da Xunta e a hidroeléctrica, vanse a investir 35 millóns na creación dun lago artificial na cavidade que incluirá zonas de lecer. Para a formación do lago está previsto que se devolvan á súa canle orixinal as augas dos antigos ríos e mananciais.

Os ecoloxistas criticaron o proxecto, por canto “supón un perigo de incalculables consecuencias”. Segundo Fusquenlla, “as augas estancadas no lago multiplicarán os efectos que padece na actualidade o río Eume”.

Publico
(c+p) En Galego no Colectivo Fusquenlla
Titular alternativo por Galegoman




.